Restorasyon Forum

Türkiye Ve Dünya’dan Doğal, Kültürel Miras Alanları => Türkiye'den örnekler => Sivas => Konuyu başlatan: MaviMoR - 28 Ocak 2009, 21:25:34

Başlık: Sivas Hanları ve Hamamları
Gönderen: MaviMoR - 28 Ocak 2009, 21:25:34
Sivas Hanları
Behram Paşa Hanı (Merkez)

Sivas il merkezi, Atatürk Caddesi, Kurşunlu Sokak’ta bulunan bu hanı Behram Paşa 1573 yılında yaptırmıştır.

Kesme taştan yapılmış olan han, 49.00x49.00 m. ölçüsünde iki katlı bir yapıdır. Yuvarlak kemerli giriş kapısından avluya girilmektedir. Bu avlu çevresinde hanın odaları sıralanmıştır. Girişin yanındaki merdivenlerden ikinci kata çıkılmaktadır. Bu han bir süre hayvan hastanesi olarak kullanılmıştır.


Taşhan (Merkez)

(http://www.kenthaber.com/Resimler/2006/05/03/00005708.jpg)Sivas il merkezinde, Atatürk Bulvarı ile Dörtyol mevkiinin kesiştiği noktada bulunan bu hanın yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Kaynaklardan Sivas’ta yaşayan Gayri Müslim tüccarlar tarafından XIX.yüzyılda yapıldığı öğrenilmektedir.

Kesme taştan yapılan han avlu çevresinde sıralanmış iki katlı odalardan meydana gelmiştir. Hanın köşebaşından olmasından ötürü odalardan bazıları iki cepheye, bazıları da iç avluya bakmaktadır. Pencereler dikdörtgen sövelidir. Hanın üst örtüsü çatı olup, ortada üçgen şeklinde yedi adet küçük çatı halindedir. Üst örtünün kenarlarında da iki geniş kırma çatı bulunmaktadır.

Günümüzde ilin önemli bir ticaret merkezidir.


Subaşı Hanı (Merkez)

Sivas il merkezinde, Mahkeme Caddesi üzerinde bulunan bu han Sivas Valisi Sinan Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yapım tarihi kesinlik kazanamamakla beraber, Sinan Paşa’nın 1525 yılında öldüğü dikkate alınacak olursa, hanın XVI.yüzyılın ilk yarısında yapıldığı sanılmaktadır.

Yapımından sonra çeşitli onarımlarla orijinalliğinden kısmen uzaklaşan han kesme taştan iki katlı olarak yapılmıştır. Alt kat yuvarlak kemerler halinde dışa açılmış ve buraya dükkânlar yerleştirilmiştir. İkinci katın sonraki yıllarda yapıldığı yapı malzemesi ve her iki katın uyumsuzluğundan anlaşılmaktadır.

Günümüzde Şıracılar Çarşısı olarak tanınmaktadır. Buradaki dükkânların çoğu aktar dükkânıdır.


Selçuk Hanı (Merkez)

Sivas, Malatya-Sivas eski yolu üzerinde Akaya Köyü’nün 3 km. güneyinde tarlalar içerisinde bulunan bu hanın ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanamamıştır.

Günümüze harap ve kalıntı halinde gelen hanın üç bölümlü olduğu, doğu-batı doğrultusunda, 18.00x23.00 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı olduğu kalıntılarından anlaşılmaktadır. Hanın ortasında iki sıra halinde üçerden altı payenin izleri görülmektedir. Duvarlarının yaklaşık 1 m. yüksekliğindeki kalıntıları günümüze gelebilmiş, buna dayanılarak da kesme taştan yapıldığı anlaşılmaktadır.


Latif Hanı (Merkez)

Eski Sivas-Kayseri yolu üzerinde, Tatlıcak Höyüğü yakınında bulunan bu handan hiçbir iz günümüze gelememiştir.


Alacahan (Kangal)

(http://www.kenthaber.com/Resimler/2006/05/03/00005710.jpg)Sivas ili Kangal ilçesi, Alacahan Beldesi’nde bulunan bu hanın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapımından sonra değişik dönemlerde birçok kez onarım görmüş bu nedenle de özelliğinden uzaklaşmıştır.

Siyah-beyaz taşların alternatifli olarak sıralanmasından ötürü değişik bir görünümü olup, bundan dolayı da Alacahan ismi ile anılmıştır. Yüksek duvarlı hanın dış cephe görünümü bir kaleyi andırmaktadır. Yapı üslubundan ve diğer Selçuklu hanları ile benzerliğinden ötürü ilk yapımının XIII.yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır. Yuvarlak kemerli bezemesiz bir kapıdan hanın avlusuna geçilmektedir. Bu avlu çevresinde de odalar sıralanmıştır.


Pamuk Han (Divriği)

Sivas ili Divriği ilçesi, Demirdağ istasyonu yakınında bulunan bu hanın kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir.

Moloz taş ve kesme taştan yapılmış olan dikdörtgen planlı hanın üst örtüsü yıkılmış ve yalnızca duvarlarının büyük bir bölümü günümüze gelebilmiştir.


Burma Han (Divriği)

Sivas ili Divriği ilçesi, Divriği-Kemah-Erzincan yolu üzerindeki bu hanın kitabesi günümüze ulaşamadığından yapım tarihi hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Ancak yapı üslubundan Mengücekoğulları dönemine ait olduğu anlaşılmaktadır. Bazı kaynaklarda Sultan IV.Murat’ın Revan seferine giderken bu handa konakladığı belirtilmiştir.

Moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılan han harap bir durumda günümüze gelebilmiştir. Planını tespit etmek mümkün olamamıştır.


Mirçinge Hanı (Divriği)

Sivas Divriği ilçesinde, Handere Köyü’ndeki bu hanın da kitabesi günümüze gelememiş olup, yapım tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Yapı üslubundan Mengücekoğulları dönemine ait olduğu sanılmaktadır.

Han kesme ve moloz taştan yapılmıştır. Günümüze harap bir durumda gelmiştir.


Dipli Han (Divriği)

Sivas Divriği ilçesi Günbahçe köyü ile Dumluca Köyü arasında bulunan Dipli Hanın kitabesi günümüze gelememiştir. Bu nedenle yapım tarihi ve banisi hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır.

Han günümüze harap bir durumda gelmiş olup, sadece duvarlarının bir bölümü ile üst örtüsünün bir kısmı ayaktadır.


Kara Mustafa Paşa Hanı (Yıldızeli)

Sivas Yıldızeli ilçesinde, Kara Mustafa Paşa’nın 1640 yılında yaptırmış olduğu cami ve hamamın yanı sıra, iki handan yalnızca bir tanesinin duvar kalıntıları günümüze gelebilmiştir. Diğer han ise Hükümet Konağı yapılırken yıkılmıştır.



Sivas Hamamları

Meydan Hamamı (Merkez)

Sivas il merkezinde, Meydan Camisi’nin karşısında bulunan bu hamam 1564 yılında yaptırılmıştır.

Klasik Osmanlı hamam mimarisinden bir örnek olup, soğukluk, ılıklık ve sıcaklıktan meydana gelmiştir. Kesme taştan yapılmış olan hamam dikdörtgene yakın bir plan düzeninde olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık bölümü dört eyvanlı olup, eyvanların içlerine kurnalar yerleştirilmiş, ortasına da sekizgen bir göbek taşı oturtulmuştur.

1980’li yıllarda harap durumda olan hamam daha sonra onarılmıştır. Bu onarım sırasında hamama dinlenme ve okuma salonları eklenmiştir. Hamam, Hürriyet Gazetesi tarafından 2003 yılı başlarında Türkiye’deki en iyi 10 hamam arasında yer almıştır.


Kurşunlu Hamamı (Merkez)

(http://www.kenthaber.com/Resimler/2006/05/03/00005701.jpg)Sivas il merkezinde, Ahi Emir Caddesi üzerinde bulunan bu hamam Sivas Valisi Behram Paşa tarafından 1576 yılında yaptırılmıştır.

Osmanlı klasik hamam mimarisi örneklerinden olup, çifte hamam plan düzeninde yapılmıştır. Hamamın bölümleri birbirine simetriktir. Kesme taştan yapılmış olup, ılıklık, soğukluk ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Hamamın ana duvarlarındaki bağlantılar kurşun dökülerek güçlendirildiğinden ötürü Kurşunlu Hamam ismini almıştır.

Hamamın kadınlar ve erkekler bölümü kesme taştan kare planlı, üzeri pandantifli merkezi birer kubbe ile örtülüdür. Giriş kapıları yuvarlak kemerlidir. Her iki bölümün sıcaklığının ortasında göbek taşları bulunmaktadır. Sıcaklığın çevresinde halvet hücrelerine yer verilmiştir.


Eski Paşa Hamamı (Merkez)

(http://www.kenthaber.com/Resimler/2006/05/03/00005700.jpg)Sivas il merkezinde, Uluanak Mahallesi’nde bulunan bu hamamın kitabesi bulunmamakla beraber, yapı üslubundan XVII.yüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır.

Klasik Osmanlı hamam mimarisi üslubunda yapılmış olan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk ve sıcaklık bölümleri kesme taştan kare planlı olup, üzerleri merkezi birer kubbe ile örtülmüştür. Soğukluk kısmının içerisine yakın tarihlerde iki katlı ahşap soyunma hücreleri eklenmiştir. Soğukluk ve sıcaklık arasındaki ılıklık daha küçük ölçüde olup, çevresinde küçük odalar bulunmaktadır. Sıcaklığın üzerini örten kubbeye pandantiflerle geçiş sağlanmıştır. Sıcaklığın çevresinde halvet hücreleri vardır.


Mehmet Ali Hamamı (Merkez)

Sivas Akdeğirmen Mahallesi’nde bulunan bu hamamın kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan XVII.-XVIII.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Hamam kesme taş ve moloz taştan yapılmış, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir.


Firuz Ağa Hamamı (Merkez)

Firuz Ağa Hamamı 1546 tarihli vakfiyesinden öğrenildiğine göre XVI.yüzyılın ortalarında yapılmıştır. Bu hamam ile ilgili kaynaklarda başka bir bilgi bulunmamaktadır. Firuz Ağa Hamamı günümüze gelememiş, bugün yeri de bilinmemektedir.


Kale Camisi Hamamı (Merkez)

Sivas il merkezinde, Vezir Mahmut Paşa tarafından Kale Camisi ile birlikte 1580 yılında yaptırılmıştır. Cami ve hamamı içeren 1584 tarihli bir vakfiyesi bulunmaktadır.

Hamam günümüze harap bir durumda gelebilmiştir. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana geldiği kalıntılarından anlaşılmaktadır. Sıcaklık bölümü dört eyvan şemalı ve köşe odalıdır.


Hamamcıoğlu Hamamı (Merkez)

Sivas il merkezinde bulunan bu hamamın kitabesi günümüze gelememiş, vakıf kayıtlarında da yapımı ile ilgili bir bilgiye rastlanmamıştır. Yapı üslubundan XVI.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taştan dikdörtgen planlı olduğu, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana geldiği anlaşılmaktadır. Hamam günümüzde harap bir durumdadır.


Taş Hamam (Merkez)

Sivas il merkezinde Buruciye Medresesi’nin yanında bulunan bu hamam 1985 yılında çevre düzenlemesinin yapılması sırasında yıkılmıştır.

Kesme taştan olan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiş dikdörtgen planlı idi. Sıcaklık ve soğukluğun üzeri pandantifli büyük kubbeler ile örtülüydü. Doğu-batı doğrultusunda uzanan hamamın, sıcaklığı dört eyvanlı ve dört köşe hücreli idi.


Paşabostan Hamamı (Merkez)

Sivas ili Paşabostan Mevkii’nde bulunan bu hamamın yapım tarihi bilinmemektedir. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamam, dört eyvanlı plan şemasında yapılmıştır.


Şirinoğlu Hamamı (Merkez)

Sivas il merkezinde bulunan bu hamam 1904 yılında yapılmıştır. Banisi bilinmemektedir.

Kesme taş ve tuğladan yapılmış olan hamam sıcaklık, ılıklık ve soğukluk bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk ve sıcaklık bölümleri pandantifli iki ayrı kubbe ile örtülmüştür. Osmanlı mimarisindeki dört eyvan ve dört halvetli plan şemasında yapılmıştır.


Aşağı Hamam (Divriği)

Sivas ili Divriği ilçesinde bulunan bu hamamın kitabesi günümüze gelememekle beraber Mengücekoğulları döneminde yapılmıştır.

Kesme ve moloz taştan yapılmış olan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk ve sıcaklık bölümü kubbelidir. Soğukluk kısmı iki ayrı bölümden oluşmuştur. Sıcaklık dört eyvan şemalı ve dört halvetlidir.


Bekir Çavuş Hamamı (Divriği)

Sivas ili Divriği ilçesinde bulunan bu hamam Ulu Cami yakınındadır. Hamamın kitabesi günümüze gelememekle beraber, Ulu Cami ile birlikte, XIII.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk ve sıcaklık bölümlerinin üzeri merkezi birer kubbe ile örtülmüştür. Hamam Osmanlı mimarisindeki dört eyvan şemalı hamamlar tipindedir. Günümüzde harap bir durumdadır.


Çepni Köyü Hamamı (1) (Gemerek)

Sivas ili Gemerek ilçesi Çepni Köyü’nde, Çepni Köyü Camisi’nin güneyinde, 15-20 m. kadar uzaklıktaki bu hamamın kitabesi bulunmamakla beraber, cami ile birlikte XVı.yüzyılın ilk yarısında yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taş ve tuğladan yapılmış olan hamam dikdörtgen planlıdır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk ve sıcaklığın üzeri tromplu birer kubbe ile örtülmüştür. Günümüzde depo olarak kullanılmaktadır.


Çepni Köyü Hamamı (2) (Gemerek)

Sivas ili Gemerek ilçesi Alabey Mahallesi’nde, şehir sur kalıntılarının yanında bulunan bu hamamın yapım tarihi bilinmemektedir.

Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelen hamam kesme taş ve tuğladan yapılmıştır. Soğukluk ve ılıklığın üzeri beşik tonozla, sıcaklığın üzeri ise merkezi kubbe ile örtülmüştür. Bunların dışında kalan bölümler de tonoz örtülüdür. Hamam günümüzde harap bir durumdadır.


Koyulhisar Hamamı (Koyulhisar)

Sivas ili Koyulhisar ilçesinde, eski Suşehri-Niksar yolu üzerindeki Hacı Murat Hanı’na 300-400 m. uzaklıkta olan bu hamamın yapım tarihi bilinmemektedir.

Hamam doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı olup, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Bu bölümler doğuda sivri tonozlu bir mekân ile batısındaki dört köşe bir mekânın içerisine alınmıştır. Bunlardan doğudaki köşe mekânlar tonozla, batıdaki bölüm ise kubbe ile örtülmüştür. Her iki bölüm arasına bir orta mekân eklenmiştir. Sıcaklık iki eyvanlı olup, L şeklinde bir plan göstermektedir. Hamam günümüze harap bir durumda gelebilmiştir.


Kara Mustafa Paşa Hamamı (Yıldızeli)

Sivas ili Yıldızeli ilçesinde Kemenkeş Kara Mustafa Paşa’nın 1640 yılında yaptırmış olduğu caminin külliyesinin bir bölümünü oluşturan hamamın da aynı tarihte yapıldığı sanılmaktadır. Caminin güneybatısında ve ona 10-15 m. uzaklıkta bulunan hamam dikdörtgen planlıdır.

Kesme taştan yapılmış olup, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluk kısmı doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Batısı kubbe, doğusu da iki eyvandan meydana gelmiştir. Bu eyvanların üzeri beşik tonozludur. Sıcaklık kısmı beşik tonozludur. Orta kısım kubbe ile örtülmüştür. Sıcaklığın çevresine halvet hücreleri yerleştirilmiştir.

Kaynak : www.kenthaber.com
SimplePortal 2.3.7 © 2008-2024, SimplePortal