Restorasyon Forum

Türkiye Ve Dünya’dan Doğal, Kültürel Miras Alanları => Türkiye'den örnekler => Ankara => Konuyu başlatan: Restorasyon - 20 Ağustos 2010, 22:12:30

Başlık: ANKARA AZİZ KLEMENS KİLİSESİ
Gönderen: Restorasyon - 20 Ağustos 2010, 22:12:30
Bizans dönemine ait Ankara’daki tek kilise olma özelliğine sahip Aziz Klemens Kilisesi, eski Adliye binasının yanında, Anafartalar Caddesinde 63 no.lu Aydoğan Han’ın arkasında, günümüz yapılarının arasında yer alır. Hanın kapısından geçerek, arka avluya açılan küçük bir kapıdan yapının bazı kalıntılarına ulaşılmaktadır.

(http://img829.imageshack.us/img829/4510/klemenskilisesi1.jpg) (http://img716.imageshack.us/img716/5763/klemenskilisesi2.jpg)

Ankara piskoposu olduğu ileri sürülen Klemens, İmparator Diocletianus (284-305) tarafından 303 yılında Hıristiyanlara karşı yürütülen hareketlerde henüz 20 yaşında iken öldürülmüş ve Ortodoks kilisesince Aziz ilan edilmiştir. Ankara’da Aziz Klemens adına Bizans döneminde bir kilise inşa edilmiştir. 19. yüzyıl başlarında yapının etrafının tamamen evlerle sarılmış ve harap halde olduğu ayrıca 1917 yılındaki büyük yangında çevresinin tamamen yandığı bilinmektedir.

Araştırmacılar tarafından 5.-9.yüzyıllara tarihlenen kilise, Osmanlı döneminde 1438′de Sultan II. Murad döneminde Ahmed bin Hızır Yeğen Bey tarafından camiye çevrilmiş, daha sonra ise yanına minareli bir mescit inşa edilmiştir. 1917′deki yangında harap olduktan sonra bir süre minaresi kalmış, 1925′den sonra o da kaldırılmıştır.

(http://img823.imageshack.us/img823/7899/klemenskilisesi3.jpg)

Kilisenin doğusunda yer alan bemanın kuzey ve güney duvarları ile güneydoğu payesi günümüze gelebilmiştir. Duvarlar yaklaşık 4.00-4.50 m. yüksekliğe kadar ayaktadır. Her iki duvarın kuzey ve güney cephesinde birer basık kemerli pencere görülür. Güneydoğu paye beyaz mermerden ve dar yüzü kazıma tekniğinde Latin haçı ile bezelidir. Payenin geniş yüzünde, profilli çerçeve dışında bezeme yoktur. Yapının diğer paye ve başlıkları ile zengin mimari plastik ögelerini Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne bağlı Roma Hamamı’nda görmek mümkündür. Bema, mevcut olan iki duvarının arasına bilinmeyen bir dönemde düzensiz bir duvar örülerek doğudan kapatılmıştır, bugün üzerinde prefabrik yapılar yükselir ayrıca Kilisenin batı kısmı sonradan inşa edilen modern yapıların arasında kalmıştır.

Kilise, eski seyahatnamelerden alınan bilgiler ve 20.yüzyıl başında yapıyı inceleyen P.G. de Jerphanion’un planına göre kubbeli bazilika‘dır. Eski çizim ve fotoğraflara göre, doğu-batı yönünde üç nefli, yapının orta nefi kubbe ile, kuzey ve güneydeki yan nefleri tonoz örtülüdür (Çiz.6). İçte dilimli olan kubbe kasnaksızdır. Kubbeye geçiş elemanı pandantif olmakla birlikte, pandantiflerin içinde birer tromp bulunur. Bu alışılmadık geçiş sistemi 20.yüzyıl başlarına ait bir fotoğrafla belgelenmiştir. Kubbe kuzey, güney ve batıda kemerlerle dış duvarlara bağlanan ikişer paye ile desteklenir; orta nefte kubbenin büyük L biçimi payeler üzerine oturması ile doğu-batı ve kuzey-güney yönlerde adeta haç plan vurgulanmıştır. Bu özelliği ile Aziz Klemens Kilisesi, Bizans mimarisi gelişiminde kubbeli bazilika planından Kapalı Yunan Haçı planına geçiş oluşturan yapılar arasında yer alır. Orta nef doğu ve batıda beşik tonoz örtülüdür. Doğuda ana apsis dıştan beş, yan apsisler dıştan üç cepheli, içten yuvarlaktır. Batıda üç bölümlü narteks yer alır. Yapıya girişin narteksin orta bölümüne açılan bir kapı ile sağlandığı, narteksten naosa bir kapı ile girildiği öne sürülür. Yapının batı, kuzey ve güneyinde dikdörtgen kesitli mermer payelerin taşıdığı bir ikinci kat bulunmaktaydı. Orta mekâna kemerli açıklıklar ile bağlanan alt ve üst galeriler bilinmeyen bir dönemde duvar örülerek kapatılmıştır.

(http://img251.imageshack.us/img251/4291/klemenskilisesi4.jpg)

Kilisenin yapımında genellikle tuğla malzeme kullanılmış olmakla birlikte, bazı kısımları moloz taşlarla örülmüştür. Yapının günümüze gelemeyen çok özenli mermer işçiliği Jerphanion’un fotoğraflarında galeriyi ayıran frizde, alt ve üstteki payelerin palmet ve godron motifli başlıklarında izlenmektedir. Payelerde haç ve stilize bitkisel bir motifin tekrarlandığı görülür

(http://img230.imageshack.us/img230/6738/klemenskilisesi5.jpg)

Kaynak : Ankara Enstitüsü Vakfı
SimplePortal 2.3.7 © 2008-2024, SimplePortal