Belediye Ve Mücavir Alan Sinirlari Içinde Bulunan Ve 2634 Sayili Kanun Hükümleri Uyarinca Turizm Alani Ilan Edilen Bir Yerde ,ayni Zamanda 4046 Sayili Kanun Hükümleri Uyarinca özelleştirme Kapsamina Alinan Bir Kuruluşa Ait Arsa Ve Arazilerin Olmasi D
Dairesi BİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı 1999
Karar No 173
Esas Yılı 1999
Esas No 154
Karar Tarihi 30/11/1999
KARAR METNİ BELEDİYE VE MÜCAVİR ALAN SINIRLARI İÇİNDE BULUNAN VE 2634 SAYILI KANUN HÜKÜMLERİ UYARINCA TURİZM ALANI İLAN EDİLEN BİR YERDE ,AYNI ZAMANDA 4046 SAYILI KANUN HÜKÜMLERİ UYARINCA ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINA ALINAN BİR KURULUŞA AİT ARSA VE ARAZİLERİN OLMASI DURUMUNDA, BU ALANLARLA İLGİLİ İMAR PLANLARININ YAPILMASI,YAPTIRILMASI VE ONAYLANMASINA İLİŞKİN UYGULAMALARDA 2634 SAYILI TURİZMİ TEŞVİK KANUNU HÜKÜMLERİNİN ÖNCELİKLE UYĞULANMASI GEREKTİĞİ HK.<
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu hükümleri uyarınca turizm alanı ilan edilen bir yerin, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile özelleştirme kapsamına alınarak bir yatırım alanı olara tespit edilmesi halinde, bu alandaki imar planlarının yapılması, yaptırılması ve onaylanmasına ilişkin uygulamalarda hangi kanun hükümlerine göre işlem yapılacağı konusunda düşülen duraksamayla ilgili istişari düşünce istemine ilişkin Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü'nün 3.11.1999 günlü ve 5412 sayılı yazısının eki Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü'nün 27.10.1999 günlü ve 17712 sayılı yazısında aynen:
"Bakanlığımıza iletilen yazılı başvurulardan Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun kararları ile Özelleştirme kapsam ve programına alınan bazı alanlarda (İstanbul, Ankara vb. gibi) 24.11.1994 tarihinde yürürlüğe giren 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu'nun 41. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 9. maddesine eklenen ek fıkra uyarınca Özelleştirme Yüksek Kurulunca özelleştirilen yatırımlarla ilgili 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Nazım ve Uygulama İmar planı ve değişikliklerinin onaylandığı ancak söz konusu yatırım alanın aynı zamanda 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu'nun 7. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen Turizm Merkezi ve Alanları olduğu ve bu alanlardaki imar planlarının yapılması, yaptırılması ve onaylanmasına ilişkin uygulamalarda tereddüte düşüldüğü ve farklı değerlendirme ve uygulamaların gündeme geldiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği gibi 16.03.1982 gün ve 17635 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu'nun amacı ve kapsamı anılan Kanun'un 1. maddesi ve 2. maddesinde "Bu Kanun,turizm hizmeti ile bu hizmet gereği turizm bölgeleri, turizm alanları ve turizm merkezlerinin tespiti ile geliştirilmelerine, turizm yatırım ve işletmelerinin teşvik edilmesine, düzenlenmesine ilişkin hükümleri kapsar" şeklinde ifade edilmiştir. Aynı Kanun bu hususlara ait imar planlarının nasıl yapılacağını ve ne şekilde onaylanacağına ilişkin hükümleri 7. madde'de "Turizm bölgelerinde ve turizm merkezlerinde Turizm Bakanlığınca yapılan veya yaptırılan ve İmar ve İskan Bakanlığına sunulan planlar altı ay, haritalar ve kıyı kenar çizgisi 2 ay içinde onaylanır. Bakanlık, turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde İmar ve İskan Bakanlığınca onaylı nazım imar planlarına uygun olarak turizm amaçlı uygulama imar planlarını tadil etmeye ve onaylamaya yetkilidir..." şeklinde belirlenmişken Kanunun 27.01.1983 tarihinde yürürlüğe giren "Turizm alanlarında ve Turizm Merkezlerinde İmar Planlarının Hazırlanması ve Onaylanmasına ilişkin Yönetmeliğin ikinci bölümün 5. maddesinde de aynı hususlar detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
24.11.1994 gün ve 22124 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik yapılmasına dair Kanunun amaç ve kapsam bölümünde de Ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalmanın sağlanması ile ilgili hususlar açıklanmış ve özelleştirme kapsamı altına alınan alanlardaki imar planları ile ilgili olarak 41.madde'de" (03.04.1997 tarih ve 4232 sayılı Kanunla Değişik) 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 9. maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir. "Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin; ilgili kuruluşlardan gerekli görüş (Belediye) alınarak Çevre İmar bütünlüğünü bozmayacak Mevzii İmar Planlarının ve buna uygun imar durumlarının Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler ilgili Belediyeler görüşlerini 15 gün içinde bildirir" hükümleri belirlenmiştir.
Yukarıda açıklanan hususlar da dikkate alınarak yapılan inceleme sonucunda her iki Kanunun'da 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 4 üncü maddesinde belirtilen "Özel Kanun" hükümleri kapsamında olduğu anlaşılmıştır.
Her iki Kanunun Özel Kanun olması ve madde hükümlerinde'de kanun maddeleri uygulanırken diğer özel kanun hükümlerinin uygulanmayacağına dair herhangi bir hükmün bulunmaması nedeniyle 2634 ve 4046 sayılı Kanunların çakıştığı alanlarda imar planlarının hazırlanması ve onaylanması işlemlerinde İdareler arasında büyük kargaşaya neden olunacağı belirlenmiştir.
Bu nedenle her iki Kanunun çakıştığı alanlarda (Bakanlar Kurulu Kararı ile Turizm Alanı ilan edilen bir yerde özelleştirme kapsamına alınan bir yatırım alanı olması durumunda) 4046 sayılı Kanun Hükümlerine mi yoksa 2634 sayılı kanun hükümlerine göre mi işlem yapılacağı hususlarında tereddüte düşülmüş olup anılan alanlarda farklı uygulamaların yapılmaması amacıyla Danıştay Başkanlığının görüşlerinin alınması hususunda gereğini tensip ve takdirlerinize arz ederim." denilmektedir.
Dairemizce yapılan çağrı üzerine gelen Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Bölge Sorumlusu Koray Çakan ve Şehir Plancısı Hidayet Uysal,Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Gayrimenkul İşlemleri Proje Grup Başkanı Ömer Ardalı ve Hukuk Müşaviri Mehmet Kılcı ile Turizm Bakanlığı Planlama ve Yatırımlar Daire Başkanı A.Sedat Sert'in açıklamaları dinlendikten sonra konu incelenerek;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü :
İstem, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununa göre turizm alanı ilan edilen bir yerde aynı zamanda 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca özelleştirme kapsamına alınan bir yatırım alanı olması durumunda, bu alanla ilgili imar planlarının yapılması, yaptırılması ve onaylanmasına ilişkin uygulamalarda hangi kanun hükümlerine göre işlem yapılması gerektiği hususunda ortaya çıkan duraksamanın giderilmesine ilişkindir.
3194 sayılı İmar Kanununun 2 nci maddesinde, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapıların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu belirtilmiş, 4 üncü maddesinde de, "2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır." denilmek suretiyle 3194 sayılı Kanunun istisnaları, başka bir anlatımla bu Kanuna göre öncelikle uygulanması gerekli kanunlar gösterilmiştir. Sözkonusu 3194 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde ise belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı ve belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği, belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planların valilikçe onaylanması koşuluyla valilik ve ilgilisince yapılacağı vurgulandıktan sonra aynı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının gerekli görülen hallerde yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re'sen onaylamaya yetkili olduğu planlar belirtilmiş, bu maddeye 4046 sayılı Kanunun 41 nci maddesiyle eklenen ikinci fıkrasında da, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerde, ilgili kuruluşlardan gerekli görüş (Belediye) alınarak, çevre imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumlarının Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe gireceği ve ilgili belediyelerin bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremeyeceği, ayrıca bu belediyelerin görüşlerini onbeş gün içinde bildireceği öngörülmüştür.
Görüldüğü üzere 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine tabi olarak belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerde belediyeye ait buluna plan yapma etkisi, sözü edilen Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası ile bu alanlarda 4046 sayılı Kanun uyarınca özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlara ait arsa ve arazilerle sınırlı olarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile Özelleştirme Yüksek kuruluna verilmiş bulunmaktadır. Bu durumda 3194 sayılı Kanunun 9 uncu maddesine 4046 sayılı Kanunun 41 inci maddesiyle eklenen ve içeriği itibariyle ayrıksı ve sınırlı bir alana ilişkin bulunan 9 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmünün, Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında özel kanun niteliğinde olduğu söylenemez.
Öte yandan,İmar Kanunu karşısında özel kanun niteliğinde olan 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 7 nci maddesinde, turizm bölgelerinde ve turizm merkezlerinde Turizm Bakanlığınca yapılan veya yaptırılan ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığına sunulan planların altı ay, haritalar ve kıyı kenar çizgisinin iki ay içinde onaylanacağı, Bakanlığın, turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylı nazım imar planlarına uygun olarak, turizm amaçlı imar uygulama planlarını değiştirmeye ve onaylamaya yetkili olduğu belirtilmiştir.
Bu durumda, belediye ve mücavir alan sınırları içinde veya dışında bulunan ve 2634 sayılı Kanuna göre turizm alanı ilan edilen bir yerde imar planı yapma ve yaptırma yetkisinin Turizm Bakanlığına ait olduğu, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde turizm alanı ilan edilen bir yerde aynı zamanda özelleştirme kapsamına alınan bir yatırım alanı olması durumunda da bu yerin turizm alanı olma niteliğini yitirmediği ve bu alanlarda önemleri ve özellikleri nedeniyle 2634 sayılı Kanuna göre Turizm Bakanığının planlama yetkisinin devam ettiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle,belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan ve 2634 sayılı Kanun hükümleri uyarınca turizm alanı ilan edilen bir yerde, aynı zamanda 4046 sayılı Kanun hükümleri uyarınca özelleştirme kapsamına alınan bir kuruluşa ait arsa ve arazilerin olması durumunda, bu alanlarla igili imar planlarının yapılması, yaptırılması ve onaylanmasına ilişkin uygulamalarda 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu hükümlerinin öncelikle uygulanması gerektiği görüşü ile dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 30.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.
