Marmarayda Bulunan Çanak Çömlekten Öğrendiğimiz 7 Önemli Şey
Marmaray ve metro çalışmalarında artık sona yaklaşıldı.
Başbakan “Üç-beş çanak çömlek Marmaray’ı dört yıl geciktirdi” dese de İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından metro hattı üzerinde yapılan kazılarda İstanbul’un tarihiyle ilgili çok önemli bilgilere ulaşıldı. İşte kazı çalışmalarında ortaya çıkan o kalıntılar...
Kaplum-maplum
Sonuç: Marmara Denizi tuzlu suyla karışmamış bir göldü. Yapılan analizler sonucu bölgede kaliteli buğday üretildiği, mercimek ve bezelye tarımı yapıldığı, hayvanların evcilleştirildiği ve avcılık ya da toplayıcılıkla da uğraşıldığı belirlendi.
Yani Yenikapı’da, Marmara Denizi tuzlu suyla karışmamış, Boğazlar henüz açılmamıştı. Marmara Denizi, küçük nehirlerin aktığı bir göl gibiydi.
Kemik-memik
Sonuç: Şehrin tarihi 8 bin 500 yıl geriye taşındı Yenikapı Neolitik yerleşmesi, Tarihi Yarımada’nın yerleşim tarihini günümüzden yaklaşık 8 bin 500 yıl geriye taşıdı.
Şehrin tarihinin daha önce 2 bin 500 yıllık olduğu düşünülüyordu. Şehrin bu süreç içinde geçirdiği kültürel, sanatsal ve jeolojik değişim, sanat tarihi, deniz ticareti ve filoloji konularına ışık tutan 35 bin eser belgelendi.
Theodosius liman kalıntıları ve Neolitik kültür katı arasında tabakalaşmış deniz dolguları sayesinde, Marmara Denizi’nin son 10 bin yıl içinde geçirdiği değişimleri aydınlatıldı.
Theodosius liman tabanı dolgusu altındaki kazılar sırasında deniz seviyesinin yaklaşık 6.30 metre altında Neolitik dönem mezar mimarisi içinde oldukça nadir görülen ahşap kullanımıyla karşılaşıldı.
Ahşaptan oluşturulmuş bu gömüt mimarisinin yakın benzeri henüz bilinmiyor. Arkeolojik dolgular içerisinde ahşap malzemenin korunması imkansıza yakın.
Tesmi-mesti
Sonuç: Bizanslıların günlük yaşamı Teknelerden dört tanesi yükünün bir kısmıyla birlikte bulundu. Böylece Bizanslılar’ın ticari güzergahları, teknelerin taşıdıkları malzemeler, limandaki günlük yaşam, inanç sistemleri, giyim kuşamlarıyla ilgili bilgilere ulaşıldı.
İlk veriler ışığında batıkların MS 4-5’inci yüzyıla ait olduğu düşünülüyor. Yapılan çalışmalarda bu bölgedeki ilk insanların ayak izleri de bulundu.
Bu, Anadolu arkeolojisi için ilkti. Ayak izlerinin tümüne yakını giyimliydi. Analizler neticesinde ayaklarında neler giydikleri, dokusunun ne olduğu anlaşılacak.
Tahta-mahta
Sonuç: Theodosius Limanı Yenikapı’da, yerin 1-6 metre altında gün ışığına çıkarılan Theodosius Limanı, Erken Bizans Dönemi’nin en büyük limanıydı.
Roma İmparatorluğu’nun büyüyen yeni başkentinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere Marmara Denizi kıyısına I. Theodosius tarafından Lykos (Bayrampaşa) Deresi’nin ağzına yaptırılan Theodosius Limanı 11’nci yüzyıla kadar kullanıldı.
Marmaray kazı alanında 13, metro kazı alanında 22 olmak üzere değişik tipte, 5-11’inci yüzyıllara ait 35 tekne kalıntısı gün ışığına çıktı. Dünyanın en geniş repertuarına sahip antik tekne koleksiyonlarından birini oluşturan Yenikapı batıkları, Bizans dönemi gemi tipolojisi, gemi yapım teknolojileri ve bu teknolojinin gelişimine ilişkin önemli bilgiler sundu.
Mezar falan
Sonuç: Eski İstanbulluların ortalama ömrü 39’du. Liman alanı içinde yüzlerce dağılmış insan kemiği tespit edildi. Antropologlar, kemiklerin yaklaşık 170 kişiye ait olduklarını saptadı.
Yapılan çalışmalarla dönem insanlarının yaş ortalaması, hastalıkları, çocuk ve yetişkin oranları ortaya açıktı. Özellikle kemiklerindeki deformasyonlardan kireçlenmelerin olduğu, çocuk ölümlerinin yüksek olduğu, yaş ortalamalarının 39 olduğu gibi bilgilere ulaşıldı. Burada her türlü hayvanın bulunduğu, özellikle atların yoğun olarak taşımacılıkta kullanıldığı ama kasaplık hayvanı olarak beslendiği de belirlendi.
Şehir-mehir
Sonuç: Çanak-çömleklere kül ve kemik konuyordu. Yenikapı Neolitik yerleşmesinde bulunan mezarlarla üç ayrı ölü gömme geleneği tespit edildi: ‘Basit hocker pozisyonu’ denen bebeğin anne karnındaki pozisyonu, ahşap bir düzenek ve kremasyon.
Ceset yakıldıktan sonra kalan kül ve kemikler çömlek içine yerleştirilip öyle gömülüyordu.
Hürriyet
