Çanakkale`de 5 bin yıl önce kurulduğu düşünülen ve Türkiye`deki en eski yerleşim merkezlerinden kabul edilen Troya Antik Kenti`nden daha eski bir yerleşim yeri bulunduğuna dair kanıtlar elde edildiği bildirildi.
Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar beldesinde yer alan Smintheion Antik Kenti`nde Prof. Dr. Coşkun Özgünel başkanlığında yürütülen ``Apollon Smintheus`` kutsal alanı kazıları sırasında, antik çağ kalıntıları altında, antik Troas bölgesinin ilk yerleşim köylerinden biri ortaya çıkarıldı.
Kazı heyetinde görevli Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Turan Takaoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, buluntular sayesinde Troya`dan daha eski bir köy yerleşim merkezinin bölgede yer aldığını tespit ettiklerini söyledi.
Doç. Dr. Takaoğlu, yaklaşık 7 bin yıl önce iskan edildiği anlaşılan köyün en önemli özelliğinin bölgede daha önce bilinmeyen yeni bir seramik geleneğinin varlığını göstermesi olduğunu bildirdi.
Seramikler arasında en ilgincinin dinsel amaçlı kullanıldığı düşünülen, tutamağı gözü yaşlı ağlayan bir insanı sembolize eden parça olduğunu ifade eden Takaoğlu, ``Gözü yaşlı insan betimli seramiğin bugüne kadar benzeri bulunmadı. Bu seramik o tarihte büyük bir olasılıkla cenaze töreni sırasında kullanılmış. Gün yüzüne çıkan bu değerler, Troya öncesi kültür tarihi konusunda önemli bilgiler sunmaya devam edecek gibi görünüyor`` dedi.
Doç. Dr. Takaoğlu, kazıda çıkarılan eserlerin sergilenmek üzere Çanakkale Arkeoloji Müzesi`ne teslim edildiğini sözlerine ekledi.
-APOLLON SMİNTHEUS TAPINAĞI-
Kazı alanındaki köy yerleşim alanında 7 bin yıl önce iskan edildiği anlaşılan Apollon Smintheus Tapınağı, eski adıyla Külahlı olarak bilinen Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar beldesinin kuzeybatısı ile kuzeydoğusu arasında kalan vadinin başlangıç eteklerinde, Bahçeleriçi mevkisinde yer alıyor.
Troas bölgesinde bugün için tek örnek olduğu belirtilen tapınakta Helenistik Çağ Anadolu mimarlığına imzasını atan Mimar Hermogenes`in uyguladığı pseudodipteros (yalancı iki sıralı sütun) plan tasarımı kullanılmış, ön ve arka cephelerinde 8, uzun kenarlarında ise 14`er sütun dizisi bulunuyor.
Smintheion Antik Kenti`nde bulunan tapınakta mermer bloklarla döşenen kutsal alanda pronaos (kutsal ön oda), naos (kutsal oda) ve opisthodomos (arka oda) olmak üzere 3 oda, naosta Paroslu heykeltıraş Skopas`ın yaptığı ve 110 santimetrelik bacak parçası bulunan, tanrı Apollon`un heykeli yer alıyor.
Kaynaklarda, ünlü coğrafyacı ve seyyah Strabon`un 2 bin yıl önce yazdığı ``Geographica`` adlı kitapta, kenti Yunanistan`dan gelen İonlar kuşattığı zaman, gece topraktan çok miktarda tarla faresinin çıkarak askerlerin silah ve teçhizatlarının deri kısımlarını kemirip kopardıkları ve bu yüzden kenti kuşatan İonların savaşı kaybettiğini yazdığı ve Lekton halkının minnet göstergesi olarak bu tapınağı inşa etmiş olabileceği belirtiliyor.
Bölgede ilk kazıların 1866 yılında başlatıldığı, ara verildikten sonra 1984 yılında yeniden başlatılan kazı ve restorasyon çalışmalarının sürdürüldüğü kaydediliyor.
-TROYA ANTİK KENTİ-
Troya Antik Kenti, Çanakkale kent merkezine 30 kilometre uzaklıkta, İntepe beldesine bağlı Tevfikiye köyü yakınında, Çanakkale Boğazı`nın güney ucu yakınında, Hisarlık Tepesi`nde bulunuyor.
İki kıta arasında ticaret yolu üzerinde yer alan ve Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından bulunan antik kentte 1870 yılında başlayıp aralıklarla 1938 yılına kadar sürdürülen kazılar sonucu üst üste kurulmuş 9 kent katı ortaya çıkarıldı.
Bunlardan MÖ 3000-2500 yıllarında yapıldığı tahmin edilen ilk ve en alttaki kent, kuleli surla çevrili, taş temeller üzerine kurulmuş kerpiç yapılardan oluşuyor.
Kaynaklarda, Homeros`un ``İlyada``, ``Odyssia`` ve Vergilius`un ``Aeneas`` destanlarında sözü edilen ünlü Troya Savaşı`nın, Troya Antik Kenti`nin 6. ve 7. katlarındaki kentlerde yaşandığı belirtiliyor.
Troya`nın 8. katındaki kentin MÖ 7. yüzyılda kurulmuş bir Yunan kolonisi olduğu, sonuncu katın ise Roma kenti olduğu ifade ediliyor.
Kaynak : Zaman / 2009-02-06
