Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde Sergilenen Antik Takılar
Giysi Takıları
Düğmeler ve İğneler
Bütün dönemler boyunca iğne yapmak için kullanılan malzeme önceleri kemik sonraları tunçtur. Kemik iğne Anadolu'da çok sayıda bulunmaktadır. Tunç, bakır, gümüş ve altın gibi metallerden yapılmış iğnelerede rastlanmaktadır.
İğneler kalıba dökme, çekişleme ve dövme, telden kıvırma tekniklerinde yapılmışlardır. Troya kazılarında bir iğne döküm kalıbı bulunmuştur. Gövdenin içinin boş; baş kısımlarının kalıa döküm olarak yapıldığı iğneler vardır. Ayrıca tunç üzerine altın kaplama iğnelerde Kültepe I B katında bulunmuştur. Bu tekniklerde yapılan iğnelerin başları konik, pramidal, çift spiral, çengel, halka, topuz, kuş başlı, bitkisel vb. şekillerde olabilir. Bazı iğnelerin başları gövdeye geçmeli olarak yapılmıştır. Bazen baş kısmı kıymetli taş veya boncuklarla süslü olabilir. Bazı iğnelerin baş kısmına yakın bölümlerinde bir delik vardır. İğneler düşmemeleri için bu delikten bir zincir veya kordon ile bağlanmaktadırlar.
İğneler yerleşim bölgelerinde bulundukları gibi ilk örneklerinden başlayarak en fazla mezarlarda ele geçmişlerdir. Mezarlarda bulunan iğneler genelde iskeletin başı ve göğsü yakınlarında bulunmuşlardır. Tabii ki bunlar saç veya elbise iğneleridir. Genelde büyük ve iri olanlarının elbiseler; küçük boy olanlarının da saç için oldukları varsayılmaktadır. Ayrıca iğneler nazarlık olarak ta kullanıldıkları gibi adak olarak tapınaklara da bırakılmışlardır.
1. Bölüm
Kat. No: 211
Adı: Düğmeler (40 adet)
Cinsi: Altın
Geliş Yeri: Altıntepe mezar odası
Geliş Şekli: Kazı buluntusu
Boyutları: Tane: yük.: 0,5 cm.; çap: 2cm.
Ağırlığı: Tane: 2,97 - 3,87 gr.
Dönemi: Urartu dönemi İ.Ö. 8. yüzyıl sonu - 7, yüzyıl başı
Ortası bombeli, kenarı düz 40 adet düğmenin hepsi aynı şekilde granüle tekniğinde bezemelidir. Ortada altı yapraklı rozet motifi, çevrede kenarları noktacıklarla sarılı kabarık dairecikler yer almaktadır. Alt tarafında çifte dikme halkası bulunmaktadır. Elbiseye dikili olarak bir kadının mezarına bırakılmış olmalıdır.
Kat. No: 212
Adı: Düğme
Cinsi: Altın
Geliş Yeri: Gordion
Geliş Şekli: Kazı buluntusu
Boyutları: Yük.: 1,3 cm.; gen.: 2,9 cm.
Ağırlığı: 5,15 gr.
Dönemi: İ.Ö. 7.-6. yüzyıl
Biri büyük 12 yapraklı, diğeri küçük 8 yapraklı iki rozetin içi içe oturtulduktan sonra ortalarından iri bir yuvarlakla tutturulmasından meydana gelmiştir. Arka kısmındaki sivri çıkıntısı elbiseye tutturulmasına yaramaktadır.
Kat. No: 213
Adı: İğne
Cinsi: Tunç, altın ve karneol
Geliş Yeri: Alacahöyük K mezarı
Geliş Şekli: Kazı buluntusu 1939
Boyutları: Yük 15,7 cm; gen.: 1,4 cm.
Dönemi: Eski Tunç Çağı
Yuvarlak profilli tunç gövdenin ucu sivri, baş kısmında üzerinde beş adet karneol yerleştirilmiş altın topuzu vardır. Her iki tarafı da pullarla sınırlı karneol, topuza, pulların ve karneol ortasındaki deliklerden çakılan çivilerle tutturulmuşlardır.
Kat. No: 215
Adı: İğne
Cinsi: Altın, kemik ve agat
Geliş Yeri: Çorum
Geliş Şekli: Satın alınma
Boyutları: Uz.: 6,8 cm; gen.: 1,1 cm.
Ağırlığı: 2,0 gr.
Dönemi: Eski Tunç Çağı
Küre biçimindeki başı ve gövdeye geçiş altın kaplamadır. Kaplamanın üstü yaprak motifleri ve dikey çizgilerle bezelidir. İğne kısmı kemik olup ucu aşınmıştır. Baş üstüne, tam tepeye ufak bir agat yerleştirilmiştir.
Kat. No: 219
Adı: İğne
Cinsi: Gümüş
Geliş Yeri: Karataş, Semayük
Geliş Şekli: Kazı buluntusu
Boyutları: Uz.: 8,5 cm; gen.: 1,2 cm.
Dönemi: İ.Ö. 2500
Yaban domuzu başlıdır. Gövdeye geçişte dört yivle bölünen boyundan sonra hafifçe genişleyen kısımda gövdeyi enlemesine geçen bir delik vardır. Daha sonra gövde üstünde çapraz çizgi bezemeler yer almaktadır.
Kat. No: 221
Adı: İğne
Cinsi: Tunç
Geliş Yeri: Patnos
Geliş Şekli: Satın alınma
Boyutları: Yük.: 8,3 cm.
Ağırlığı: 12,39 gr.
Dönemi: Urartu dönemi İ.Ö. 7. yüzyıl
Dört kuşlu, protomlu iğnelerdendir. Protom altındaki bir boncuk ve bir bilezik geçişi ile sağlam gövdeye birleşir. Bileziğin altında yuvarlak deliği vardır.
2.Bölüm
Kat. No: 223
Adı: Fibula
Cinsi: Elektrum
Geliş Yeri: Gordion
Geliş Şekli: Kazı buluntusu 1961
Boyutları: Yük.: 3,4 cm.; gen.: 4,3 cm.
Dönemi: Frig dönemi
Yassı, yay biçiminde karşılıklı iki boğumlu olup, iğnesi ek yerinden kırık ve üzeri ince bir çizgi şeklinde iki üçgenle süslüdür.
Kat. No: 224
Adı: İğne aslan başlı
Cinsi: Altın
Geliş Yeri: Bilinmiyor
Geliş Şekli: Müsadere, 1959
Boyutları: Uz.: 6,5 cm.
Ağırlığı: 8,5 gr.
Dönemi: İ.Ö. 4. yüzyıl
Aslan başı ince altın safihadan repoussé tekniği ile yapılmıştır. Aslanın ağzı açık, sivri dili dışarıdadır. Telkari spiral süslemelerin meydana getirdiği içi boş boyun kısmına masif kısa iğne gövdesi lehimlenmiştir. Boyundan çıkan yivli ve düz altı adet altın tel iğnenin üzerine sarılmış ve uç kısmına doğru inceltilmiştir.
Kat. No: 226
Adı: İğne başı ?
Cinsi: Altın
Geliş Yeri: Giresun, Büyük Eyrice köyü
Geliş Şekli: Define kazısı
Boyutları: Çap: 3,1 cm. kal.: 1,9 cm.
Ağırlığı: 1,050 gr.
Dönemi: 1.S. 2. yüzyıl
İnce altın safihadan içi boş olarak yapılmıştır. Kabartma dilimli bir iğne başı olabilir. Ortasında, ön tarafı büyük arkadaki küçük bir delik vardır. Küçük olanın çevresi dikey yivli ve ince altın telle çevrilmiştir.
Kat. No: 228
Adı: İğne
Cinsi: Altın (düşük ayar)
Geliş Yeri: Kayseri
Geliş Şekli: Satın alınma
Boyutları: Uz.: 6,4 cm; gen.: 1,1 cm.
Ağırlığı: 2,1 gr.
Dönemi: Erken Bizans dönemi
Sivri uçlu gövdenin başına doğru haç düzenli dört adet ufak kürecik monte edilmiştir. Telkari tekniğinde yapılan ve karşılıklı yerleştirilen yaprak motifleri kürecikleri oluşturmaktadır. Ortada ise telkari bir rozet bulunmaktadır.
Kaynak :
http://kvmgm.kultur.gov.tr
