Restorasyon Forum

Hoşgeldiniz Ziyaretçi. Lütfen giriş yapın veya kayıt olun.

Restorasyon Forum - Reklam Alanı

Gönderen Konu: Trabzon Çeşmeleri  (Okunma sayısı 7194 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Restorasyon

  • Restorasyon Forum
  • *****
  • İleti: 824
  • Cinsiyet: Bay
Trabzon Çeşmeleri
« : 27 Ocak 2009, 22:40:23 »
Trabzon, Osmanlı yapıları ile süslenirken çeşmelere de geniş ölçüde yer verilmiştir. Ancak bunların pek azı günümüze gelebilmiş, büyük çoğunluğu çeşitli nedenlerle yok olup gitmiştir.

Trabzon’un en eski çeşmelerinden birisi Hayrettin Çeşmesidir. Hacı Hayrettin Paşa’nın h.971 (1563) yılında yapımını başlattığı bu çeşme h.981 (1573) yılında tamamlanabilmiştir. Ne var ki, h.888 (1483) tarihli Rakkas Sinan Bey’in çeşmesi ile birlikte günümüze gelememiştir. Bununla birlikte, Trabzon’da bugün görülebilen çeşmeler arasında Yeni Cuma Camisi’nin karşısındaki bir evin duvarına bitişik olan Abdullah oğlu Hacı Kasım’ın Hacı Kasım Çeşmesi h.905 (1499), İskender Paşa Camisi yanında İskender Paşa Çeşmesi h.925 (1519), Hatip Çeşmesi karşısında Mustafa oğlu İskender Paşa Çeşmesi h.930 (1523), Pazarkapı Mahallesi Islahhane Sokağı’nda bir başka İskender Paşa Çeşmesi h.965 (1557) vardır. Trabzon çeşmeleri arasında İskender Paşa’ya ait olanlar büyük çoğunluktadır. Bu çeşmelerden bazılarını İskender Paşa kendisi, bazılarını da ölümünden sonra akrabaları yaptırmıştır.

Bunların dışında Karamaya Mahallesi, Nemlioğlu ile Kahyaoğlu sokakları arasında yer alan Emin Ağa Çeşmesi’ni h.1521 (1836) yılında şehrin önde gelen kişilerinden Emin Ağa yaptırmıştır. Emin Ağa’nın bir başka çeşmesi h.1260 (1844) tarihli olup, Çarşı Mahallesi’nin Hamam sokağı’ndadır.

Trabzon valilerinden Hazinedarzâde Abdullah Paşa’nın h.1266 (1849) tarihli çeşmesi bugün Zanos Burnu’nun doğu duvarındadır. Önceden Taksim meydanında bulunan Ampir üslubundaki bu çeşme stili Hayat ağacı rozetleri, akantus yaprakları, Arapça ve Farsça yazıtları ile güzel bir eserdir.

Eski Asker Hastanesi’nin bahçesindeki Fırka Komutanı Hasan Paşa’nın h.1302 (1884) tarihli çeşmesi Mehmet Emin Esat isimli hattatın talik yazısı ile süslenmiştir. Paşa’nın eşi Fatma Hanım’ın h.1303 (1885) tarihli çeşmesi ise yine eski asker hastanesinin duvarında günümüze gelebilen eserler arasındadır.

İskender Paşa Mahallesi ve İskele Caddesindeki h.1309 (1891) tarihli çeşme Sultan Abdülhamid’in anısına yaptırılmıştır. Kavak Meydanı Caddesindeki Hacı Hamzaoğlu Hacı Muhammed’in h.906 (1500) tarihli çeşmesinde Yavuz Sultan Selim’e padişah olmadan Han unvanı verildiğini göstermesi yönünden ilginç bir eserdir.


İskender Paşa Çeşmesi (Merkez)

Trabzon il merkezi Meydan semtinde, Hatip Sokak’ta bulunan İskender Paşa Camisi’nin doğusundaki bu çeşme 1523 yılında İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Kesme taştan eyvan şeklinde kemerli olan bu çeşme yıktırılmış ve yerine iki cepheli mermer kaplı bir çeşme yaptırılmıştır. Bu çeşmeden günümüze orijinal olarak yalnızca kitabesi gelebilmiştir.


İskender Paşa Çeşmesi (Merkez)

Trabzon Pazarkapı Mahallesi Islahhane Sokağı’nda bulunan bu çeşme İskender Paşa tarafından 1557 yılında yaptırılmıştır.

Kesme taştan, niş şeklinde yuvarlak kemerli bir çeşmedir. Günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir.


Seyit Mehmet Çeşmesi (Merkez)

Trabzon il merkezinde bulunan bu çeşme günümüzde Atapark’ın kuzey duvarına taşınmıştır. Daha önceden jandarma binasının karşısında bulunuyordu. Kitabesinden öğrenildiğine göre Seyit Hacı Mehmet tarafından 1500 yılında yaptırılmıştır.

Kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Bu çeşme Fatih Sultan Mehmet Han oğlu Sultan Beyazıt Han’ın devletli günlerinde akıttırılarak oğlu Sultan Selim devrinde Hoca Ömer oğlu Hacı Hamza’nın oğlu Seyit Hacı Mehmet yaptırmıştır h.906 (1500)”

Çeşme kesme taştan sivri kemerli olup, ayna taşının üzerine kitabesi yerleştirilmiştir. Yer değiştirilmesinden ötürü özelliğinden uzaklaşmıştır.


Abdullah Paşa Çeşmesi (Merkez)

Trabzon Gülbahar Hatun Mahallesi’nde, Zağanos Paşa Kulesi’nin doğusunda, bugünkü Taksim Meydanı’nda yapılmıştır. Bu cadde genişletilirken yıkılmış, sonra da bugünkü yerinde yeniden yapılmıştır. Çeşmenin banisi Trabzon Valisi Hazinedarzâde Abdullah Paşa olup, 1844 yılında yapılmıştır.

Çeşme ampir üslupta, dikdörtgen şekilde mermerden olup, düz sütunçelerle sınırlandırılmıştır. Üzeri mermer bir kaç kademeli saçakla örtülmüştür. Ayna taşının üzerinde Farsça dokuz satır halinde ve on sekiz beyitten oluşan kitabesi bulunmaktadır.


Kethüda Emin Ağa Çeşmesi (Merkez)

Trabzon Çarşı Mahallesi Paşa Hamamı Sokağı’nda eski bir evin duvarına bitişik olarak yapılmıştır. Kitabesinden öğrenildiğine göre, Kethüdazâde Hacı Emin Ağa tarafından h.1223 (1844) yılında yaptırılmıştır.

Kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Şah Hüseyin’in ruhunu her kim ki şâd eyler ise
Şüphesiz haşr ateşinden hak anı eyler Emin
Söyledim bir cevherin tarih-i Rânâ Zühtiya
Aşk ola bu çeşmeyi El-Hac Emin yaptı 1223 (1844)”

Çeşme kesme taştan sivri kemerli olup, iki yanında duvara bitişik birer sütun bulunmaktadır. Ayna taşının önünde yalak, üzerinde de kitabesi bulunmaktadır.


Kabak Meydanı Çeşmesi (Şadırvanı) (Merkez)

Trabzon il merkezinin batısında eski Cirit Meydanı denilen yerde bulunan bu çeşmenin kitabesi günümüze ulaşamadığından banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XVI. Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Çeşme kesme taştan yüksek bir kaide üzerine altıgen planlıdır. Altı sütun yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış, üzeri kubbe ile örtülmüştür. Cepheleri dışarıya açık olan çeşmenin ortasında altıgen bir su haznesi bulunmaktadır. Bu su haznesinin çevresine musluklar sıralanmıştır. Bazı kaynaklarda su haznesinin on cepheli olduğu ve onarımlardan ötürü de değiştiği belirtilmiştir.


Abdülhamîd Çeşmesi (Merkez)

Trabzon İskender Paşa Mahallesi’nde, Liman Caddesi üzerinde bulunan bu çeşme, Sultan Abdülhamit’in anısına 1891 yılında yaptırılmıştır.

Kesme taştan yapılmış olan çeşmenin üzerinde Sultan II.Abdülhamit’in tuğrası bulunmaktadır. Çeşmenin ayrı ayrı yalakları olan üç musluğu vardır. Günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir.


Arıkaya Mahallesi Çesmesi I (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi, Şahinkaya Beldesi, Arıkaya Mahallesi İlköğretim Okulunun yanında bulunan bu çeşmenin kitabesi günümüze gelemediğinden ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX. Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Çeşme kesme taştan üç köşeli alınlığı olan cephe görünümündedir. Silmeler tüm cepheyi dolaşmaktadır. Çeşme 2.20x1.75x2.00 m. Ölçüsünde olup, arkasında su haznesi bulunmaktadır. Sivri kemerli çeşme aynasının önünde yalağı bulunmaktadır.


Arıkaya Mahallesi Çeşmesi II. (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Şahinkaya Beldesi Arıkaya Mahallesi’nde bulunan bu çeşmenin kitabesi günümüze gelemediğinden, yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX. Yüzyılda yaptırıldığı sanılmaktadır.

Kesme taştan yapılmış olan çeşme 2.40x1.60x0.75 m. ölçüsündedir. Yivli, sivri kemerli cephesinin ortasında musluk ve yalak taşı bulunmaktadır. Aynı zamanda çeşmenin arkasında uzun bir de su arkı bulunmaktadır.


Fatih Mahalle Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Şahinkaya Beldesi, Fatih Mahallesi’nde bulunan bu çeşmenin de kitabesi bulunmadığından banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX. Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Çeşme kesme taştan yapılmış olup, 2.00x2.10x1.68 m. ölçülerindedir. Sivri kemerli cephesinin çevresi silmeli bir kuşakla çevrelenmiştir. Ayna taşının bulunduğu nişin önünde yalağı vardır.


Yazıltaş Köyü Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Yazıltaş Köyü’nde bulunan bu çeşmenin kitabesi bulunmadığından banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak cephesindeki silmenin üzerinde bulunan kemerde 1910 tarihi görülmektedir.

Çeşme kesme taştan, 1.00x1.20x0.40 m. ölçüsünde sivri kemerli olup, cephesinin tümünü bir silme dolaşmaktadır. Sivri kemerin içerisinde de yapım tarihi olan 1910 yazılıdır. Ayna taşının önünde uzun bir de yalak taşı vardır.


Esentepe Mahallesi Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi, Esiroğlu Beldesi Esentepe Mahallesi’nde, Şimşirli Köyü’ne giden yol üzerinde bulunan bu çeşmenin kitabesi günümüze gelemediğinden banisi ve kesin yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX. Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taştan olan çeşme, 2.46x3.35x3.40 m. ölçüsündedir. Sivri kemerli cephesinin üzerinde silmeli bir kuşak çepeçevre çeşmeyi dolaşmaktadır. Ayna taşı üzerinde kitabe yeri bulunsa da kitabe yazılmamıştır. Ayna taşının önünde yalak taşı bulunmaktadır. Çeşme günümüzde harap bir durumdadır.


Yeniköy Mahallesi Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Esiroğlu Beldesi, Yeniköy Mahallesi’nde bulunan çeşmenin de kitabesi günümüze gelememiştir. Bundan ötürü yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX. Yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Kesme taştan, 2.10x2.70x2.70 m. ölçülerindedir. Sivri kemerli çeşmenin kemer ayakları yekpare taştan iki paye üzerine oturtulmuştur. Silmeli bir kuşak cepheyi çepeçevre dolaşmaktadır. Ayna taşının üzerinde kitabeli bulunmakta olup, kitabesi yazılmamıştır.


Işıklar Köyü Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi, Esiroğlu Beldesi Işıklar Köyü’nde bulunan bu çeşme kitabesinden öğrenildiğine göre, h.1320 (1902) tarihinde yaptırılmıştır. Banisi bilinmemektedir.

Çeşme kesme taştan semerdam şeklinde olup, sivri kemerli ve arkasında da su haznesi vardır. Çeşme 2.20x2.26x2.70 m. ölçülerindedir.

Temelli Köyü Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Esiroğlu Beldesi, Temelli Köyü’nde Aşağı Temelli yolu üzerinde bulunan bu çeşme, kitabesinden öğrenildiğine göre, h.1250 (1834) yılında yaptırılmıştır. Banisi bilinmemektedir.

Kesme taştan olan çeşmenin sivri kemerli bir cephe görünümü vardır. Bu kemerler yekpare taş payeler üzerine oturtulmuş, ayrıca bir friz de geometrik bezemeler halinde cepheyi dolaşmaktadır. Bu geometrik bezemeler üzerinde bitkisel bezemelere de yer verilmiştir. Çeşme 2.60x2.20x0.93 m. ölçülerindedir.


Yeşilyurt Köyü Çeşmesi (Maçka)

Trabzon ili Maçka ilçesi Yeşilyurt Köyü, Merkez Mahallesi’nde bulunan bu çeşme kitabesinden öğrenildiğine göre, Çolakzâde Mahmut Ağa tarafından h.1266 (1850) yılında yaptırılmıştır.

Kitabe:

”Sahib’ül hayrat ve hasanat Çolakzâde El-Hac Mahmut Ağa’nın vakfı Şerifidir h.1266”

Çeşme kesme taştan, 2.40x2.25x1.40 m. ölçülerinde sivri kemerli olarak yapılmıştır. Kemer ayakları yekpare taştan olup, cepheyi silmeli bir kuşak çepeçevre dolaşmaktadır.


 

* Bizi Takip Edin

Son Mesajlar

Ynt: KKTC Lefkoşa Selimiye Camii (Aya Sofya Katedrali) Gönderen: karacanenes
[25 Mart 2024, 12:09:22]


Teknik Personel Gönderen: TAŞYAPI
[24 Mart 2024, 16:13:27]


ÖN MUHASABE VE MİMAR PERSONEL ALIMI Gönderen: osman.blnk
[24 Mart 2024, 10:19:47]


Restorasyon alanında iş arıyorum Gönderen: Sudenur uysal
[22 Mart 2024, 19:19:58]


RESTORASYON ALANINDA DENEYİMLİ İNŞAAT TEKNİKERİ Gönderen: cabiyotlu
[22 Mart 2024, 11:02:48]


Ynt: NAKKAŞ/KALEMİŞİ/RESTARASYON EKİBİ Gönderen: nAKkaŞBey38
[22 Mart 2024, 01:59:53]

SimplePortal 2.3.7 © 2008-2024, SimplePortal