Fatih’e kadar Osmanlı hükümdarlarının türbeleri Bursa’da yapılmıştır. Tophane’de Osman, ve Orhan Gazi’nin yıkılan türbeleri yerine 1863 de Abdülaziz tarafın¬dan yaptırılan bugünkü türbelerin mimarî değeri yoktur. Murat Hüdavendigâr Tür- besi’nde de ilk yapıdan eser kalmamıştır. Yıldırım Beyazıt’ın iki sıra tuğla, bir sıra taş örgülü, oldukça alçak duvarlar üzeri¬ne, prizmatik üçgenlerle oturan 10.50 m. çapındaki kubbesi ve önünde iki köşe payesi, iki sütun üzerine üç kubbeli revakı olan türbesi, her bakımdan ilk orijinal örnektir. Kitabesine göre 1406 da oğlu Emîr Süleyman Çelebi yaptırmıştır. 1414 de Karamanlılar’ın tahribi ve 1855 depremi ile zarar görmüşse de tamir edilerek asıl şekli ile zamanımıza gelmiştir.
Çelebi Sultan Mehmet'in çini lâhdiÇelebi Sultan Mehmet’in yüksek bir kasnak üzerine 15 m. çapında kubbesi ile sekizgen türbesi (Yeşil Türbe), 1421 de ölümünden kırk gün önce tamamlanmış, sonra birçok tamirler görmüştür. Her kenarı 8.20 m., yüksekliği 20 m. olan, yüksek tambur üzerine hafif sivri kubbeli türbe, adını dış yüzünü kaplayan firuze çinilerden almıştır. Bunlardan iki kenardakiler asım¬dandır. Türbenin mimarı, külliyehin de mimarı olan Hacı İvaz Paşa’dır. İçeride sul¬tanın şahane çini lâhdi ve daha sade olan diğer çini lâhitler göze çarpar. Duvarlar 3 m. boyuna kadar koyu yeşil çinilerle kap-1 lanmış, Türk sanatının şaheserlerinden olan çini mihrabı, Yeşil Cami ve Edirne Muradiye Camii mihrabı ile şahane bir grup meydana getirir. Bütün çini süslemeler, Ye¬şil Cami’nin süslemelerini hazırlayan Nak¬kaş Ilyas Ali ve çini ustası Muhammed Mecnun tarafından yapılmıştır. Yeşil Ca- mi’de olduğu gibi, burada da yeni renk¬ler ilâvesi ile sonraki natüralist üslûbun gelişmesine bir hazırlık şeklinde, renkli sır ve mozayik tekniğinde çiniler, Türk çini sa¬natına taze bir hayat getirmektedir. Bura¬daki levha çinilerde, mozayik çinilerin renk ve desen zenginliği, büyük bir başarı ile aksettirilmiştir.
Bursa Yeşil TürbeÇelebi Sultan Mehmet’in beyaz, mavi, sarı ve lâcivert renklerle şahane çini lâh¬di, üstü çini döşemeli, yanları mermer se¬kizgen bir set üzerinde yüksektedir. Sarı renkte kabartma kitabede sultanın cema- ziyelevvel 824 (1421 Mayıs) tarihinde öl¬düğü yazılıdır. En başta soldan birinci lâ- hit 1485 de ölen kızı Selçuk Hatun’un olup, ştuk harç üzerine çok güzel bir kitabesi vardır. Bunun hizasında diğer kızları Ay¬şe Sitti Hatun lâhdi, sonra Hafsa Hatun lâhdi vardır, her ikisi de çinilidir. Daye Hatun lâhdi de çinilidir. Oğulları 1429 vebasında ölen Mahmut Çelebi ve Yusuf Çelebi ile 1422 de İznik’te idam edilen Mustafa Çelebi lâhitleri çuha örtülüdür. Ta-cüttevarih sahibi Hoca Sadettin’in babası Haşan Çan’ın mezarı dışarıda türbenin sol tarafmdadır.
Bursa Yeşil Türbe Pencere tavanında çini kaplamaKaynak :
Osmanlı Devri Mimarisi
Osman Aslan APA
