Türk Arkeologlar Kosova Ulpiana Antik Kentinde Vaftizhane BuldularDoç. Dr. Haluk Çetinkayanın başkanlığındaki Türk arkeologlar, Kosovanın başkenti Priştine yakınlarındaki Ulpiana Antik Kentinde yaptıkları kazı çalışmalarında Bizans uygarlığına ait Ulpiana Antik Kentinde duvarları 1 buçuk metre yüksekliğinde olan vaftizhaneyi gün yüzüne çıkardı.
İstanbul Mimar Sinan Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğrencilerinden oluşan Doç. Dr. Haluk Çetinkaya başkanlığındaki ekip, Mimar Sinan Üniversitesi mezunu Kosovalı arkeolog Elvis Shala ile birlikte 70 gün gibi kısa bir süre içinde 250 metrekarelik alanda yapılan kazılarda 6. yüzyıldan kalan antik kentin önemli bir bölümünü buldu. Türk arkeologların gün yüzüne çıkardığı tarihi vaftizhaneyi, Kosova Kamu Yönetimi Bakanı Mahir Yağcılar, Türkiye’nin Kosova Büyükelçisi Songül Ozan, Hollanda’nın Kosova Büyükelçisi R.E. Bosch, Kosova Kültür Bakanlığı temsilcileri ile Kosova Müzeler Müdürü ziyaret etti.
KALINTILAR ÇIKTIKazı çalışmalarını gerçekleştiren ekibin başkanı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haluk Çetinkaya yaptığı açıklamada, 2 Temmuz itibariyle başlattıkları kazı çalışmaları sonucunda daha önceden tahmin ettikleri yerlerde yapı kalıntılarının çıktığını belirtti. Böylece 6. yüzyıla ait vaftizhanenin ortaya çıktığını kaydeden Çetinkaya, “Vaftizhaneler bu bölgede ender bulunur. Dünyada da 6. yüzyıla ait vaftizhaneler fazla yoktur” dedi.
Çetinkaya, Türkiye’nin Avrupa’da yaptığı ilk kazı çalışmasında önemli bir iş başardıklarını ifade ederek, “Gelecek yıldan itibaren 5 yıllık anlaşma esasınca çalışmalarımıza aynı yerden devam edeceğiz. O yüzdendir ki şimdiye kadar yabancıların çalıştığı arkeolojik alanlarda Türkiye’nin artık yurt dışında danışmanlık hizmeti verecek kadar ileri gittiğini göstermesi açısından bu buluş çok önemlidir. Gözden hiçbir şey kaçırmaksızın çok dikkatli ve hızlı çalıştık. Bu boyutta bir kazıyı bu kadar hızlı yapmak çok kolay değildir. Büyük bir özveriyle günde 10 saat çalışarak kalıntıları gün yüzüne çıkarmayı başardık” şeklinde konuştu.
İmkanlar dahilinde Kosova’da daha fazla tarihi kalıntı çıkaracaklarını belirten Çetinkaya, Türkiye’de 600 kadar antik kent kazısında çalışmalar yapıldığı için Türk arkeologların diğer ülkelerde kazı yapma çalışmalarına katılma imkanları olmadığını söyledi. Çetinkaya, “Türkiye uzun süre Avrupalı arkeologların kazı çalışmaları yaptığı ülke konumunda idi. Şimdi ise bizim ne derece ileride olduğumuzu herkes takdir ediyor ki, biz buraya davet ediliyoruz” ifadelerini kullandı.
Kosova Kamu Yönetimi Bakanı Mahir Yağcılar ise, her devletin tarihi ile ilgili bütün bilgilerin ortaya çıkmasının o devlet için önemli olduğunu belirterek, bu buluşun turizmin geliştirilmesine imkan tanıdığını söyledi. Yağcılar, “Antik şehirler, İlirler, Slavlar, Osmanlılar döneminden kalan eserlerin ortaya çıkması, turizm alanına geniş imkanlar sunabilir. Türk arkeologların burada kazı çalışmaları yapması, iki ülke arasındaki işbirliğini daha da güçlendirmektedir. Türkiye’nin arkeoloji çalışmaları alanındaki tecrübeleri bizim açımızdan çok yararlı oldu. Bu çalışmaların turizme hizmet edeceğinden eminiz” dedi.
KÜLTÜREL İLİŞKİLERTürkiye’nin Priştine Büyükelçisi Songül Ozan da, Kosova’nın çok önemli tarihi mekanlarından birisi olan Ulpiana’daki kazı çalışmalarının ilk defa bir Türk arkeoloji ekibinin Avrupa’da bir kazıya katılması açısından son derece önemli olduğunu belirtti. Türk arkeoloji ekiplerinin ileride yurtdışında daha fazla kazılara katılmasını beklediklerini kaydeden Ozan, “Bu çalışmaları, Türkiye ile Kosova arasında her alanda gelişen ilişkilerin güzel bir göstergesi olarak görüyorum. Kosova genç bir ülke, Avrupa’nın en genç ülkesi ama Avrupa’nın en eski yerleşim merkezlerinden birinin üstünde kurulmuş olan bir ülke. Bütün ülkelerde gelecek konuşulurken, geçmişe de sahip çıkılmasının önemi artık anlaşılmış durumda. Ülkenin sahip olduğu kültürel mirasa sahip çıkılması, o ülkenin gelişmesinde de bir gösterge olarak gösteriliyor. Onun için 500-600 yıl Kosova halkı ile birlikte yaşamış bir ülkenin temsilcisi olarak söylemeliyim ki, Kosova halkı hem Osmanlı Türk mirasına, hem de daha evvelki yüzyılların mirasına sahip çıktıkça, onları korudukça daha da gelişecek; uygar ülkelerin arasında hak ettiği yeri bulacak diye düşünüyorum” şeklinde konuştu.
Kazı çalışmalarının yapıldığı mekanı ziyaret etmekten son derece mutlu olduğunu ifade eden Hollanda’nın Priştine Büyükelçisi R.E. Bosch, “Müthiş bir buluş. Yeni tekniklerle yapılan kazı çalışmalarının ortaya çıkardığı eserlerin Kosova’da turizmi ilerleteceğine inanıyorum. Farklı kökenlerden gençlerin ve öğrencilerin ortak çalışmaları bir hayli sevindirici oluyor. Buraları herkesin gezmesini tavsiye ediyorum” dedi.
Türk arkeologlarının Kosova’ya kazandırdığı tarihi eserin gün yüzüne çıkmasını sağlayan kazı çalışmalarının 25 bin euroya mal olduğu ve bu masrafın Mimar Sinan Üniversitesi tarafından karşılandığı bildirildi. 1953 yılında başlayan ilk kazı çalışmalarında Ulpiana Antik Kenti’nin kilisesi, mezarlığı ve sur kapısı bulunmuş; çalışmalar 1956 yılına kadar sürmüştü. O yıldan 2006 yılına kadar geniş bir alanda kurulu olduğu tahmin edilen antik kentle ilgili çalışmalar yapılmamıştı. 2006 yılında Almanlar, Fransızlar ve Kosovalı arkeologlar, 1953 yılında bulunan bölümlerde çalışmalarını sürdürmüştü. Türk arkeologlar ise daha önce antik kentin gün yüzüne çıkarılan bölümlerinden 300 metre uzaklıkta yepyeni bir bölümünü buldu. Avrupa’da ilk defa kazı çalışmaları yapan Türk arkeologlar, Bizans tarihinde önemli yeri olan Ulpiana Antik Kenti’nin vaftizhanesini ortaya çıkardı.
